Διατροφή

Η κατανάλωση πολλών λιπαρών ψαριών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ενισχύει την όραση αλλά και την εγκεφαλική λειτουργία του εμβρύου, σύμφωνα με μικρή φινλανδική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Pediatric Research.

Η Δρ Κιρσι Λαϊτινεν και οι συνεργάτες της στο Πανεπιστήμιο του Τουρκου ανέλυσαν στοιχεία που αφορούσαν 56 μητέρες και τα παιδιά τους, που είχαν λάβει μέρος σε μεγαλύτερη προηγούμενη μελέτη. Οι μητέρες είχαν κρατήσει διατροφικά ημερολόγια κατά την κύηση, ενώ οι επιστήμονες συνεκτίμησαν το σωματικό τους βάρους πριν και κατά τη διάρκεια της κύησης, μαζί με τα επίπεδα σακχάρου και την αρτηριακή πίεσή τους.

Οι ερευνητές εστίασαν στις πηγές των μακράς αλυσίδας πολυακόρεστων λιπαρών οξέων στην διατροφή των εγκύων και στα επίπεδα των ίδιων λιπαρών στο αίμα των παιδιών όταν ήταν πια 30 ημερών.

Τα νεογνά ελέγχθηκαν επίσης και όταν ήταν δύο ετών ως προς την οπτική λειτουργικότητά τους.

Από την αξιολόγηση της όρασης των παιδιών προέκυψε ότι τα νήπια των οποίων οι μητέρες έτρωγαν ψάρια τρεις ή περισσότερες φορές την εβδομάδα κατά το τελευταίο τρίμηνο της κύησης είχαν καλύτερη όραση από εκείνα των οποίων οι μητέρες δεν έτρωγαν καθόλου ψάρια ή έως δύο μερίδες την εβδομάδα.

«Η μητρική διατροφή κατά την κύηση και ο θηλασμός είναι η κύρια πηγή των μακράς αλυσίδας πολυακόρεστων λιπαρών οξέων για το έμβρυο και τα νεογνά σε μια περίοδο που κορυφώνεται η εγκεφαλική ανάπτυξη κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του παιδιού. Τέτοια λιπαρά οξέα βοηθούν στον σχηματισμό των νευρικών κυττάρων που σχετίζονται με την όραση και ειδικότερα των αμφιβληστροειδή χιτώνα. Είναι επίσης σημαντικά για τον σχηματισμό των συνάψεων που μεταφέρουν τα μηνύματα μεταξύ των νευρώνων του νευρικού συστήματος», εξηγεί η Δρ Λαϊτινεν.

Και προσθέτει ότι «η μελέτη αναδεικνύει την ευεργετική επίδραση της συχνής κατανάλωσης ψαριών στις εγκύους και τα έμβρυα, όχι μόνο λόγω των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, αλλά και λόγω των βιταμινών Ε και D που είναι σημαντικές για την ανάπτυξη τους».

Η κατανάλωση πρόχειρου φαγητού αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης κατάθλιψης σύμφωνα με ανασκόπηση ήδη δημοσιευμένων μελετών που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Molecular Psychiatry.

Εν αντιθέσει όσοι κάνουν Μεσογειακή Διατροφή είναι λιγότερο πιθανόν να εκδηλώσουν κατάθλιψη, αφού τα ψάρια, τα λαχανικά, τα φρούτα και οι ξηροί καρποί φαίνεται να λειτουργούν προστατευτικά για την ψυχική υγεία μας.

Οι ερευνητές από τη Βρετανία, την Ισπανία και την Αυστραλία κατάληξαν στα προαναφερόμενα συμπεράσματα μετά από αξιολόγηση 41 ήδη δημοσιευμένων ερευνών για τη σχέση διατροφής και κατάθλιψης.

«Μια διατροφή που προάγει τη φλεγμονή, όπως το πρόχειρο φαγητό, σίγουρα μπορεί να αυξήσει άμεσα τον κίνδυνο κατάθλιψης», εξηγεί η Δρ Καμιλ Λασαλ, συγγραφέας της μελέτης προσθέτοντας ότι η ανθυγιεινή διατροφή σαφώς και αυξάνει σε σημαντικό βαθμό αυτόν τον κίνδυνο.

Η ανάλυση των στοιχείων έδειξε ότι οι τροφές που περιέχουν πολλή ζάχαρη ή είναι κατεργασμένες συντελούν σε φλεγμονή όχι μόνο στο γαστρεντερικό σύστημα αλλά σε όλο το σώμα, γνωστή και ως «συστηματική φλεγμονή». Και υπό αυτή την έννοια η επίπτωση της κακής διατροφής είναι ίδια με αυτή του καπνίσματος, της ρύπανσης, της παχυσαρκίας και της καθιστικής ζωής.

«Η χρόνια φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία μεταφέροντας προ-φλεγμονώδη μόρια στον εγκέφαλο, ενώ επίσης μπορεί να επηρεάσει νευροδιαβιβαστές υπεύθυνους για την ρύθμιση της διάθεσης», εξηγεί η Δρ Λασαλ που διδάσκει το Τμήμα Επιδημιολογίας του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου.

Από την αξιολόγηση πέντε μελετών, που αφορούσαν συνολικά σε 32.908 ενήλικες από τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ, διαπιστώθηκε ότι η ανθυγιεινή διατροφή ήταν αιτιολογικός παράγοντας για την απαρχή της κατάθλιψης. Αλλά αντιθέτως δεν προέκυψαν στοιχεία που να δείχνουν ότι οι άνθρωποι με κατάθλιψη έτειναν να τρώνε πτωχότερης ποιότητας φαγητό.

Ο Δρ Κόσμο Χαλστρομ από το Βασιλικό Κολέγιο Ψυχιάτρων της Βρετανίας σχολιάζει ότι «αν το πρόχειρο φαγητό αυξάνει πράγματι τον κίνδυνο κατάθλιψης τότε η ανθυγιεινή διατροφή δεν κάνει απλά κακό στο σώμα αλλά και στην ψυχή. Η χημεία του γαστρεντερικού συστήματος είναι όμοια με αυτή του εγκεφάλου. Άρα δεν με εκπλήσσει το γεγονός ότι το έντερο μπορεί να επηρεάσει και το μυαλό».

Ο ύπνος είναι πλέον επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία μας συνολικά, όπως η διατροφή και άθληση.

Όλο και περισσότερες μελέτες αναδεικνύουν τους κινδύνους που απορρέουν από την έλλειψη ύπνου και πως η ανεπάρκεια ύπνου επηρεάζει τις διατροφικές επιλογές μας. Έρευνες όμως τεκμηριώνουν και το αντίστροφο, πως δηλαδή η διατροφή μας μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του ύπνου μας.

Διαχρονικά, μάλιστα, σε όλες τις κουλτούρες υπάρχει η λαϊκή γνώση για τις τροφές που προάγουν τον καλό ύπνο. Το γάλα και το χαμομήλι, θεωρούνται ότι μας βοηθούν να κοιμηθούμε καλά.

Απ’ την άλλη αν σκεφτεί κανείς πως η διατροφή επηρεάζει το σώμα μας σε 24ωρη βάση, τότε αναδεικνύεται και ο ρόλος της στην ποιότητα και διάρκεια του νυχτερινού ύπνου. Και ο ύπνος με τη σειρά του έχει καθοριστική επίδραση στη λειτουργία των οργάνων μας, στο ανοσοποιητικό μας, στην παραγωγή ορμονών και στον εγκέφαλο.

Η μελατονίνη, είναι μια σημαντική ορμόνη για τον ύπνο. Παράγεται στον εγκέφαλο και η ποσότητα και ο τρόπο που χρησιμοποιείται επηρεάζονται από τη διατροφή. Μια από τις ισχυρότερες επιρροές στα επίπεδα της μελατονίνης ασκείται από την τρυπτοφάνη. Πρόκειται για ένα σημαντικό αμινοξύ.

Βέβαια υπάρχουν και άλλα θρεπτικά συστατικά που βοηθούν στον ύπνο, όπως η βιταμίνη Β και το μαγνήσιο. Διότι βοηθούν την τρυπτοφάνη να είναι ευκολότερα αξιοποιήσιμη από τον οργανισμό μας. Αν έχουμε έλλειψη τρυπτοφάνης, βιταμινών του συμπλέγματος Β ή μαγνησίου τότε πιθανόν η παραγωγή και έκκριση μελατονίνης να επηρεάζεται και έτσι ο ύπνος μας να είναι κακής ποιότητας.

Συνεπώς καθίσταται σαφές ότι μια ποιοτική διατροφή μπορεί με τη σειρά της να συντελέσει και σε ποιοτικό ύπνο.

Για παράδειγμα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορούν είναι επιβοηθητικά. Διότι όχι μόνο είναι εξαιρετική πηγή τρυπτοφάνης, αλλά επίσης περιέχουν μαγνήσιο και βιταμίνη Β, τα οποία με τη σειρά τους προάγουν την παραγωγή και διαθεσιμότητα της τρυπτοφάνης στον οργανισμό.

Οι ξηροί καρποί, όπως και τα γαλακτοκομικά, επίσης περιέχουν θρεπτικά συστατικά που προάγουν την αύξηση της μελατονίνης και την απελευθέρωση της στο σώμα.

Τα ψάρια είναι μια καλή πηγή τρυπτοφάνης και βιταμινών του συμπλέγματος Β. Μάλιστα, οι σαρδέλες είναι εξαιρετική πηγή μαγνησίου. Συνεπώς μια διατροφή πλούσια σε ψάρια μπορεί να συντελέσει στην σωστή παραγωγή μελατονίνης.

Ακόμα τα φασόλια, οι φακές και τα όσπρια περιέχουν μεγάλες ποσότητες τρυπτοφάνης και βιταμίνης Β, οπότε αν τα καταναλώνετε σε τακτική βάση έχετε αυξημένες πιθανότητες να κοιμάστε καλά.

Βέβαια, στον καλό ύπνο συντελεί και το κρέας αφού όλα τα είδη του περιέχουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και αξίζει να καταναλώνετε άπαχο κρέας σε μια συνολικά υγιεινή διατροφή.

Κι αν λίγο πριν πέσετε για ύπνο το βράδυ αισθάνεστε μια μικρή λιγούρα, δεν είναι κακό να φάτε μια μικρή μπανάνα, λίγους ξηρούς καρπούς ή να πιείτε λίγο γάλα.

Έρευνα σχετικά με την κατανάλωση φαγητού κατά τη διάρκεια της εργασίας διεξήγαγε ο όμιλος Edenred. Συγκεκριμένα, υπό την ιδιότητά του ως συντονιστής του προγράμματος FOOD (Fighting Obesity through Offer and Demand) για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας, μέσω της προσφοράς και της ζήτησης, ο όμιλος Edenred διεξήγαγε έρευνα μέσα στο 2018 σε περισσότερους από 25.000 εργαζόμενους και 1.400 ιδιοκτήτες εστιατορίων σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία, Σλοβακία, και Ισπανία) σχετικά με την κατανάλωση φαγητού κατά τη διάρκεια της εργασίας.

Η έβδομη έρευνα FOOD barometer επεσήμανε μία σειρά από τάσεις: την απότομη αύξηση της ζήτησης για υγιεινά και ισορροπημένα γεύματα, τον ολοένα και σημαντικότερο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι εταιρείες, προκειμένου να βελτιώσουν την ευημερία των εργαζομένων τους και το ενδιαφέρον που δημιουργεί η τεχνολογία για την ενθάρρυνση της υγιεινής διατροφής.

Ως βασικός κανόνας παραμένει η ύπαρξη χρόνου για μεσημεριανό διάλειμμα, με ορισμένες διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών

Σύμφωνα με την έρευνα FOOD barometer, περίπου το 75% των Ευρωπαίων έχει χρόνο για ένα μεσημεριανό διάλειμμα (+5 πόντοι από το 2014), ενώ το 27% συχνά τρώνε στα γραφεία τους. Το 94% των Βέλγων τρώνε τακτικά στο χώρο εργασίας, ενώ στη Γαλλία το μεσημεριανό διάλειμμα είναι απαραβίαστο. Πράγματι, το 26% των Γάλλων εργαζομένων βγαίνουν τακτικά έξω για το μεσημεριανό τους γεύμα, με την απόσταση και την τιμή να παίζουν το σημαντικότερο ρόλο, όπως συμβαίνει και με το 39% των Ιταλών και το 34% των Σλοβάκων εργαζομένων, οι οποίοι τρώνε σε εστιατόρια, για να επωφεληθούν από το υγιεινό, φρεσκομαγειρεμένο φαγητό.

Η υγιεινή τάση κερδίζει έδαφος στην Ευρώπη

Μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές που έχει παρατηρηθεί, μετά την έναρξη της έρευνας «βαρομέτρου», είναι η μεγαλύτερη επίγνωση σχετικά με τη σημασία της υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, ακόμη και κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας. Το 2013, μόνο το 28% των Ευρωπαίων επέλεγε ένα εστιατόριο με υγιεινά μενού. Σήμερα, το 43% δίνει σημασία στην υγιεινή διατροφή (+15 πόντοι). Αυτό αποτελεί ακόμη πιο σημαντικό κριτήριο στην Αυστρία, όπου το 49% όσων συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν πως τα υγιεινά γεύματα είναι πολύ σημαντικά όταν επιλέγουν ένα εστιατόριο.

Η επίδραση των νέων τεχνολογιών

Μπορούν οι νέες τεχνολογίες να μας βοηθήσουν στο να τρώμε πιο υγιεινά, σε έναν όλο και πιο συνδεδεμένο κόσμο; Η απάντηση εδώ για το 51% των Ευρωπαίων εργαζομένων είναι «ναι», πεπεισμένοι ότι οι νέες τεχνολογίες μπορούν να τους βοηθήσουν να επιτύχουν μία πιο ισορροπημένη διατροφή. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν διαφορές μεταξύ των χωρών, καθώς μόνο το 41% των Γάλλων εργαζομένων δηλώνουν ότι η χρήση εφαρμογής στο κινητό τηλέφωνο θα τους βοηθήσει να βελτιώσουν την ποιότητα της διατροφής τους, ενώ το ποσοστό αυτό φθάνει το 62% στην Ισπανία.

Ο ολοένα και σημαντικότερος ρόλος των εταιρειών

Η επιθυμία του να τρώνε πιο υγιεινά συνοδεύεται επίσης από μία άλλη τάση. Οι εργαζόμενοι θεωρούν ότι ο εργοδότης τους πρέπει να συμβάλει στην ευημερία τους. Σήμερα, το 72% (+43 πόντοι από το 2016) των Ευρωπαίων εργαζόμενων νιώθουν ότι μία εταιρεία οφείλει να βοηθά τους εργαζομένους της να τρέφονται υγιεινά και να βελτιώνουν την ευημερία τους στη δουλειά, μέσω ποικίλων καινοτομιών, προσφέροντας για παράδειγμα καλάθια με φρούτα. Το 33% των εργαζομένων θα ήθελε να έχει πρόσβαση σε ένα δίκτυο εστιατορίων που προσφέρει ισορροπημένα γεύματα. Το 60% των Ευρωπαίων εργαζομένων νιώθουν επίσης ότι η εταιρεία μπορεί να συμβάλει στην ευημερία τους, παρέχοντας πρόσβαση σε αθλητικά κέντρα για το προσωπικό, με το ποσοστό αυτό να φτάνει το 72% στη Γαλλία.

Και τα εστιατόρια παρατηρούν πρώτα από όλους αυτές τις νέες τάσεις. Στην Ισπανία, το 69% των ιδιοκτητών εστιατορίων έχουν παρατηρήσει μεγαλύτερη ζήτηση για ισορροπημένα πιάτα συγκριτικά με το 2017. Για να συμβαδίσουν με αυτή τη νέα ζήτηση, οι ιδιοκτήτες εστιατορίων παρέχουν περισσότερες πληροφορίες και εκπαίδευση και προσαρμόζουν τα μενού τους. Σήμερα, το 55% των ιδιοκτητών εστιατορίων στη Γαλλία δηλώνουν ότι μπορούν να μάθουν περισσότερα σχετικά με την ισορροπημένη διατροφή. Αντιμέτωποι με την εμφάνιση νέων τεχνολογιών, το 41% των Ευρωπαίων εστιατορίων πιστεύουν ότι οι νέες τεχνολογίες θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν στην προετοιμασία νέων υγιεινών πιάτων, σε σύγκριση με το 39% πέρυσι. Ωστόσο, η έρευνα του «βαρομέτρου» αποκάλυψε διαφορές μεταξύ των χωρών. Στην Τσεχία, μόνο το 27% των ιδιοκτητών εστιατορίων πιστεύει ότι οι νέες τεχνολογίες θα μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση των μαγειρικών τους συνηθειών, ενώ το 66% αυτών είναι της ίδιας γνώμης στην Πορτογαλία.